ZEHİRLİ MASALLAR NEDİR?

En eski edebiyat türlerinden biri olan masallar,başlangıçta sözlü edebiyat ürünü olarak ortaya çıkmıştır.Daha sonra edebiyatın içinde yazınsal değer taşıyan metinler olarak yer almayı başarmıştır.Masallar ,ortaya çıktığı dönem itibariyle insanın kendi korkularını,umutlarını,endişelerini,mutluluklarını ,yaşadıklarını ,iyi ve kötü arasındaki mücadelede iyinin zaferiyle kendini rehabilite ettiği metin türü olmuştur.

Masallar nitelikli ve zehirli masallar olarak ikiye ayrılıyor aslında.Nitelikli masal dediğimizde okuyucu pozitif yönde etkileyerek,çevresel iletişimini ,hayatın anlamını kolaylaştıracak ya da karşısına çıkan sorunları aşmasına destek olacak olan masalları anlayabiliriz.Keşke bütün masallar nitelikli masal olsaydı ama maalesef değil.Aralarında zihnimizi bulandıran,okuyucuyu kötü etkileyen masallar da var.Masal terapide bu tür masallara zehirli masallar denir.Verdiği mesajlarla okuyucunun bilinçaltına yerleşerek olumsuz duygular geliştiren zehirli masallar,adeta zehirli bir sarmaşık gibi zihnimizi sarar ve bizi dipsiz bir kuyunun içine gönderebilir.Olumsuz duygular bizi esir alır ve yönlendirmeye başlar.Zehirli masallarda işlenmiş metaforlar bizim bilinçaltımıza yerleşir ve bakış açımızı değiştirir.Örneğin çoğu zehirli masalda olduğu gibi üvey anne-baba figürü;zalim,acımasız kötü karakterde bir insandır.Halbuki bu doğru değildir.Zehirli masallar nedeniyle bize bu şekilde olduğu öğretilmiştir.Üvey anne ve babaya bakışımız bu doğrultuda gelişmiştir.Aynı şekilde zehirli masallardaki ebeveynler,sürekli sorun çıkaran tarafları temsil ederken ,kadınlar bulunduğu kötü ortamdan kurtulmak için hep bir erkeği beklemek zorunda olan kişileri temsil etmiştir.Yalan söylemenin zararlarını sürekli ‘yalan ‘kelimesini tekrar ederek anlatamayız.Zehirli masallarda en çok yer alan yanlış budur aslında.Sürekli ‘yalan’kelimesinin geçtiği bir masalın sonunda okuyucunun aklında kalacak olan tek kelime ‘yalan’olacaktır. Bunlar gibi bir çok metafor okuyucunun zihnine yer edebilir ve bu durumda okuduğumuz bir masalın bilinçaltında hangi birikimleri oluşturduğunu belirlememiz mümkün olmaz.

Bunu ancak uzun bir zaman geçirdikten sonra davranışlarımıza yansımalarından ve hayata bakış açımızdan görmek mümkün olabilir.Herhangi bir düşünce ve duyguyu içselleştirdikten sonra düzeltmek de uzun zaman alacaktır.

İşte masal terapi tam da bu anda devreye girecektir.Masallarda kendimizi olumlu figürle özdeşleştirmemiz gayet doğal bir durumdur.Burada önemli olan kötü figürün ne olduğudur.Zehirli masallarda bu kötü figür genellikle ebeveynler olmaktadır.Masal terapi ile birlikte bilinçaltımıza kodlanmış yanlış mesajları değiştirmek olası bir sonuç doğuracaktır.Zihnimize yer etmiş olumsuz mesajları nitelikli masallarla yer değiştirerek bu olumsuz durumdan kurtulabilir ve iyileşebiliriz.

İyi bir okuyucu olup nitelikli ve zehirli masalları ayırdedebilmemiz gerekir.Masalları seçerken verdiği mesajları önceden kestirerek, özellikle çocuklara okurken çok daha dikkatli olmalıyız.Gerekirse okuma esnasında masalda değişiklik yaparak verilen mesajlara müdahale edebilmeliyiz.Zihnimizi ve kalbimizi zehirli sarmaşıklar yerine pembe sardunyalarla donatabilmeliyiz.

ELİF ÖZCAN

ÇOCUK GELİŞİMCİ

EĞİTİMCİ&YAZAR